Verwerking van het verlies van je huisdier

Het verlies en afscheid moeten nemen van een huisdier is heftig. Verwerking, rouwverwerking, is een belangrijk onderdeel van de moeilijke tijd waar je doorheen gaat.

Veel mensen die voor het eerst het verlies van een huisdier meemaken verbazen zich over de impact die het kan hebben. “Het voelt net zo erg als het verlies van een naaste”, hoor je vaak. Maar je geliefde huisdier is natuurlijk ook een naaste. Dus het verdriet en het rouwen zal net zo zijn.

Iedereen ervaart het op zijn of haar eigen manier. Bij de één zal het heftiger zijn dan bij de ander. Sommige mensen zijn wat nuchterder, anderen emotioneler.

Op deze pagina lees je alles over het rouwen bij het overlijden van je hond, kat of ander huisdier. Ook komt het verwerken van het overlijden van je hond, kat of ander huisdier aan bod.

Wat is rouw

Rouw is de periode waar je door gaat na een (groot) verlies. In dit geval na het verlies en afscheid van je geliefde huisdier. Tijdens de rouw begint de verwerking van het verlies, de rouwverwerking.

Stadia bij rouw

Bij een rouwproces doorloop je een aantal stadia. Het doorlopen van deze stadia zijn onderdeel van de rouwverwerking.

Ieder mens doet dat op zijn of haar eigen manier. Het is dus absoluut niet zo dat iedereen letterlijk deze stadia doorloopt. Vaak lopen ze door elkaar heen of ervaar je een bepaald stadium niet. Een tijd is er ook niet aan te geven.

De stadia die vaak gehanteerd worden:

• Ontkenning
• Protest of boosheid
• Onderhandelen en vechten
• Depressie
• Aanvaarding

Ontkenning

In deze eerste fase, de ontkenning, kun je het nog niet geloven wat er gebeurd is en dringt het allemaal niet door. Ook kan het zijn dat je doet of er niets aan de hand is. Allemaal een zelfbeschermingsmechanisme om langzaam te kunnen wennen aan het feit dat je hond, kat of ander huisdier er niet meer is.

Protest of boosheid

In deze fase ga je protesteren tegen hetgeen je overkomt, je wordt boos. Je kan gaan huilen en ervaart woede. “Waarom overkomt mij dit?”, “Waarom nu?”, “Ik wil dit niet!”, “Mijn maatje moet bij mij blijven!” “Ik wil mijn hond terug!” etc. Iemand in deze fase kan ook proberen iemand of iets de schuld te geven van het verlies. Op die manier ontwijkt die het gevoel van verlies en verdriet.

Onderhandelen en vechten

Aangekomen bij deze fase ben je er achter gekomen dat het niet helpt om te protesteren of boos te zijn. Nu ga je dingen doen of actie ondernemen om het verlies te verwerken. Je gaat bijvoorbeeld cadeau’s kopen voor jezelf, je wordt actief, gaat sporten. Je gaat afleiding zoeken om te vergeten. Vaak wordt in dit stadium nog steeds het echte verdriet en de verwerking weggedrukt.

Depressie

Wanneer je erachter komt dat vechten, boos zijn, protesteren en ontkenning allemaal niet helpt, dan kan het verdriet toeslaan. Zo kan er een depressie ontstaan. In deze fase voel je je depressief. Je kan je gaan afsluiten voor je omgeving en contacten uit de weg gaan.

Aanvaarding

In de aanvaardings fase (acceptatie) dringt langzaam het besef door dat het verlies een feit is. Je huisdier is overleden en is er niet meer. Je kunt nu echt verdriet hebben en het langzaam gaan accepteren wat er gebeurd is. Je kunt nu dingen een plekje geven en krijgt het gevoel dat je verder kan.

Schuldgevoel

Een veel voorkomend gevoel na het overlijden van een huisdier, is het schuldgevoel.

Wanneer je je maatje hebt moeten laten inslapen komt naderhand vaak een schuldgevoel naar boven. “Heb ik er wel goed aan gedaan?”, “Had ik niet nog een tijdje moeten wachten?”, allemaal vragen die door je hoofd kunnen gaan spoken en je een schuldgevoel kunnen geven.

Ook waneer je dier bijvoorbeeld is overleden na ziekte kun je achteraf een schuldgevoel krijgen. “Heb ik hem niet te lang laten lijden?”, “Wat nou als ik eerder naar de dierenarts was gegaan?” Allemaal vragen die veel mensen zullen herkennen.

“Mijn huisdier is overleden maar nu besef ik pas hoe vanzelfsprekend ik het altijd vond dat hij er was”. “Had ik maar nog vaker met hem gespeeld of gelopen”. “Ik vond het nooit goed dat ie op de bank of het bed kwam maar als ie nu terug zou komen zou het me niets meer uitmaken”.

Je weet natuurlijk best dat je weloverwogen een beslissing hebt genomen om je maatje in te laten slapen. Je weet ook dat je altijd goed op de gezondheid hebt gelet. Op tijd naar de dierenarts bent gegaan. En je weet ook dat je huisdier altijd alle aandacht en liefde heeft gehad. Dus er valt jou niets te verwijten, een schuldgevoel is niet nodig.

Maar toch kun je dat vervelende schuldgevoel krijgen. En dat is heel normaal, het is een menselijke reactie op de rouw waarin je je bevindt. Het gaat weer over.

Onbegrip bij rouwen om een huisdier

Vaak wordt bij het overlijden van een huisdier gezegd; “Ach het is maar een kat of een hond, dan koop je toch een nieuwe”. Zo werkt het natuurlijk niet.

Dit onbegrip zorgt er vaak voor dat mensen niet durven te praten over de rouwperiode waar ze doorheen gaan na het verlies van hun maatje.

Probeer toch altijd om duidelijk te maken waar je doorheen gaat en praat er gewoon over. Het is heel normaal.

Hier is zelfs een mooi boek over geschreven; “Dan neem je toch gewoon een nieuwe”, geschreven door Antoinette Scheulderman. Een aanrader om te lezen!

Hoe lang duurt de rouw om een huisdier?

Hoe lang de rouw om een overleden hond, kat of ander huisdier duurt is niet precies te zeggen. Dat is voor iedereen anders. Maar gemiddeld rouwen wij ongeveer 8 à 8,5 maand om onze huisdieren.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het daarna helemaal afgelopen is. Net zoals bij ieder rouwproces, zul je af en toe weer een mindere periode kunnen hebben. Dat kan komen en gaan, nog jaren lang.

Maar er zijn dingen die je daarbij kunnen helpen.

De (rouw)verwerking. Wat kun je doen en welke dingen kunnen je daarbij helpen?

Iedereen gaat anders om met het verlies van een hond, kat of ander huisdier en de (rouw)verwerking. Het heeft vooral tijd nodig. Hoewel dat voor iedereen anders is, wordt een gemiddelde rouwperiode van acht maanden vaak genoemd heb je hierboven al kunnen lezen.

Maar er zijn ook dingen die je kan doen of die je kunnen helpen bij de verwerking van het verlies van je hond, kat of ander huisdier.

De tijd heelt alle wonden

“De tijd heelt alle wonden”. Een bekend gezegde, een cliché maar het klopt. Na verloop van tijd wordt het verdriet steeds minder en kom je op een punt dat je het verlies van je huisdier hebt geaccepteerd en verwerkt.

Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat je nooit meer verdrietig zal zijn of het gevoel van een enorm gemis niet meer zal ervaren. Die gevoelens kunnen altijd weer even opduiken voor korte of langere tijd.

Bij de verwerking is het dus vooral belangrijk dat je jezelf de tijd geeft. Ga je verdriet niet uit de weg en uit het. Praat er over met je partner, familie of vrienden.

Praten over je verdriet en het gemis

Uiteindelijk zal iedereen zijn of haar eigen weg vinden om het verlies te verwerken. Maar belangrijk is…praten.

Praat over je gevoelens, je verdriet en praat vooral over je overleden maatje. Haal mooie en dierbare herinneringen op, maar praat ook vooral over het overlijden zelf en hoe je dat ervaren hebt en ervaart.

Met wie moet je dan praten? Dat is eigenlijk heel simpel. Met degene die het dichtst bij je staan; je partner, een goede vriend(in), familie, buren etc. Praat met mensen waar je je verhaal kwijt kunt en waar je een goede band mee hebt.

Ook kan het helpen om met lotgenoten in een Facebook-groep of op een forum voor huisdieren te praten, bijvoorbeeld op een hondenforum; HondenPage alles wat je wilt weten over jouw honden.

Uiteindelijk zul jij zelf het verlies moeten verwerken. Kom je er niet uit, vraag dan iemand om hulp; familie, vrienden of een professional.

Professionele hulp

Wanneer je er niet zelf uit kan komen of alles wordt echt te heftig dan kun je overwegen om professionele hulp in te schakelen.

Je kunt dan (via je huisarts) hulp gaan zoeken en in therapie gaan. Professionals kunnen je dan helpen. Zie je het niet zitten om meteen naar een therapeut of psycholoog toe te gaan, dan kun je ook online therapie counselling volgen.

Dingen (doen) die je kunnen helpen

Welke dingen kun je (zelf) doen om het verlies van je geliefde hond, kat of ander huisdier te verwerken én om te kunnen gaan met het verdriet en het gemis.

• Neem alle tijd en forceer niets.
• Praat veel over je gevoelens, stop niets weg.
• Kijk naar foto’s en filmpjes van je overleden huisdier. Laat de huilbuien gewoon komen.
• Maak een herinneringsdoos of gedenkhoekje.
• Zorg voor een mooi aandenken
• Druk de gedachten aan je overleden maatje niet weg.
• Zorg voor een gezond en evenwichtig leven; gezond eten en drinken, zorg voor voldoende slaap en beweging.
• Ga naar buiten de frisse lucht in.
• Probeer toch dingen te ondernemen.
• Ga lezen of pak een (oude) hobby op.
• Soms kan het helpen om even in een andere omgeving te zijn. Boek dus dat weekendje of weekje weg. Even lekker uitwaaien en je hoofd leegmaken! Kijk maar eens HIER.

Er zijn veel meer dingen te bedenken maar die kun je zelf wel invullen. Het gaat er om dat je bezig blijft en daarnaast ook de tijd neemt om te rouwen. Het is een proces, een periode waar je doorheen moet. Daarna zal de acceptatie komen en wordt alles weer wat beter.

Handige boekjes die je kunnen helpen

Er zijn mooie boekjes verkrijgbaar die je kunnen helpen bij de verwerking. Er zijn diverse boeken verkrijgbaar die naast praktische informatie ook vooral troost en herkenbare gevoelens bespreken. Enkele voorbeelden:

• Liefdevolle herinnering. Omgaan met het verlies van je huisdier
• Zielepijn
• Als een huisdier doodgaat
• Afscheid van je huisdier
• Zielekind

Verwerking in het gezin met kind(eren)

Huisdieren zijn voor veel kinderen erg belangrijk. Het zijn hun maatjes, ze knuffelen er veel mee en vertrouwen hun geheimen aan ze toe. Voor hen is het verlies van een geliefd huisdier dan ook een heftige gebeurtenis.

Kinderen gaan van nature vaak flexibel om met moeilijke gebeurtenissen. Maar dat wil niet zeggen dat het geen impact op ze kan hebben. Ook een kind zal (moeten) rouwen om het verlies van een hond, kat, konijn of ander huisdier te verwerken.

Tips om kinderen te helpen het verlies te verwerken

• Betrek je kind(eren) vanaf het begin bij het overlijdens proces van je huisdier. Vertel over het doodgaan of inslapen, leg uit wat het inhoudt.
• Leg alles uit in begrijpelijke (kinder) taal.
• Wees eerlijk en zeg en leg uit wat er gebeuren moet of wat er gebeurd is.
• Laat een kind zijn of haar gevoelens uiten. Hierbij hoort ook het boos zijn.
• Laat ze ook bij een eventuele uitvaart van je huisdier zijn.
• Laat je kind(eren) zien dat jij ook verdriet hebt.
• Ga samen met je kind(eren) een mooi aandenken maken aan je overleden huisdier. Dus bijvoorbeeld een plakboek of fotoboek. Maak samen een herinneringsdoos of gedenkhoekje.
• Er zijn boekjes voor kinderen verkrijgbaar over de dood (van huisdieren). Deze zijn ook een heel goed hulpmiddel. Bijvoorbeeld DIT boekje. In onze shop zijn nog meer boekjes te vinden.
• Wanneer je kind erg van slag is, licht dan de school ook even in wat er gebeurd is.

Wat moet je vooral niet doen voor je kind(eren)?

• Te snel een ander huisdier kopen. Je moet niet het overleden huisdier gaan vervangen. Je kind(eren) moet tijd krijgen om afscheid te kunnen nemen en het verlies te verwerken.
• Je kinderen proberen te ontzien in het hele proces. Je moet ze er juist bij betrekken.
• Niet een “leugentje om bestwil” maar gewoon eerlijk zijn. Uiteraard in begrijpelijke kindertaal.

Achterblijvende huisdieren rouwen ook. Wat te doen?

Ook andere dieren in huis kunnen last hebben van het gemis hun maatje. Twee honden die altijd samen zijn geweest, twee katten of een kat en hond, het maakt niet uit. Ze zullen ook het verlies ervaren, net als jij.

Dieren rouwen ook en zullen tijd nodig hebben om de dood van hun maatje te verwerken. Iedere hond of kat gaat daar anders mee om. Bij de één zul je meer merken dan bij de ander. Ook de tijd die ze nodig hebben verschilt.

Rouwverwerking bij honden

Wanneer honden samen zijn geweest en er één komt te overlijden dan zal dat impact hebben op de achterblijvende hond. Hoe erg die impact is hangt af van een aantal factoren, onder andere:

• Hoe lang ze al samen waren
• De positie in de hiërarchie van de roedel
• De onderlinge band tussen de honden
• Het karakter van je hond
• Hebben ze al eerder een overlijden meegemaakt
• Heeft je hond z’n maatje nog gezien en er aan kunnen snuffelen na het overlijden

Je hond zal dus in meer of mindere mate kunnen gaan rouwen wanneer z’n maatje wegvalt.

Hoe merk je dat je hond aan het rouwen is?

En hond kan natuurlijk niet zeggen wat hem scheelt of hoe die zich voelt. Maar aan het gedrag kun je precies merken dat er iets niet in orde of anders is.

Het gedrag dat een rouwende hond kan vertonen:

• Niet of weinig meer willen eten of drinken
• Veel slapen en lusteloos zijn
• Niet meer enthousiast om een wandeling te maken of naar buiten te gaan
• Niet meer spelen
• Janken, piepen, blaffen
• Dwangmatig en/of vreemd gedrag
• Veel hijgen
• Duidelijke veranderingen in het normale gedrag van je hond

Tip. Wanneer een hond komt te overlijden, zorg dan altijd dat de achterblijvende hond(en) er even bij kan. Je hond kan dan snuffelen en kijken. Dit kan helpen bij de verwerking. En het kan voorkomen dat ze gaan zoeken naar hun overleden maatje.

Hoe om te gaan met een rouwende hond

Wat moet je nou doen wanneer je hond rouwt en zich anders gedraagt?

Heel simpel gezegd; geef je hond de tijd om te rouwen en doe niet anders dan anders. Geef je hond de aandacht en liefde die hij anders ook krijgt. Heb geduld en wees positief naar je hond toe. Houd natuurlijk wel goed in de gaten of hij of zij voldoende eten en drinken binnenkrijgt.

Wat moet je niet doen wanneer je hond aan het rouwen is en afwijkend gedrag vertoont?

Wanneer je hond bijvoorbeeld zielig in z’n mand ligt en veel piept of jankt, dan heb je de neiging om hem of haar te troosten en extra veel aandacht te geven. Heel menselijk. Maar dat moet je in de meeste gevallen juist niet doen. Door dat te doen verstrek je (beloon je) het afwijkende gedrag van je hond.

Natuurlijk weet je zelf het beste waar je hond behoefte aan heeft en waar deze goed op reageert. Die extra knuffel of aandacht kun je dan wel geven.

Houd ook je eigen emoties en verdriet zoveel mogelijk weg bij je hond. Dieren pikken die gevoelens feilloos op en dat helpt ze niet wanneer ze zelf in de rouw zijn.

Neem niet te snel een andere hond. Hoewel het goed bedoeld kan zijn om je hond een nieuw maatje te geven, het is niet goed. Net als een mens zal ook een hond eerst het verlies moeten verwerken. “Vervanging” helpt niet daarbij.

Hoe lang is een hond in de rouw?

Hoe lang een hond in de rouw is verschilt natuurlijk. Maar wanneer je geduld hebt en op de juiste manier omgaat met je rouwende hond dan kan het na een paar weken over zijn.

Let op. Wanneer je hond na een aantal weken (vier weken) nog steeds geen verbetering vertoont in zijn gedrag, neem dan actie. Ga extra met hem lopen, zorg voor meer lichamelijke inspanning en afleiding. Ga met je hond naar nieuwe plekken waar die nieuwe geuren kan snuffelen etc.

Wanneer het allemaal niet werkt en het gaat niet goed, neem dan altijd contact op met je dierenarts om het te bespreken.

Rouwverwerking bij katten

Ook katten rouwen en moeten de dood van een maatje, een andere kat, hond of ander huisdier, verwerken. Net als bij mensen en honden, zal ook iedere kat daar anders mee om gaan.

Er zijn katten die een tijd van slag zijn wanneer ze in de rouw komen. Andere katten zullen juist opleven en zich beter voelen. Dat heeft te maken hoe de verhouding van de kat was met het overleden huisdier.

Hoe merk je dat een kat aan het rouwen is?

Ook bij katten kun je aan de verandering van het gedrag merken dat ze rouwen. Vaak in deze volgorde:

• Ze gaan zoeken naar de overleden kat
• Onrustig gedrag en veel rondlopen
• Veel miauwen

Wat wel en niet doen bij een rouwende kat?

Bij bovenstaand gedrag is het wenselijk je kat geen aandacht of troost te geven op het moment dat hij of zij dit gedrag vertoont. Je versterkt dan het gedrag.

Houd je kat in de gaten en geef de normale aandacht en liefde die hij of zij anders ook krijgt.

Het verdere verloop van de rouw

Na verloop van tijd kan je kat juist zich meer gaan terugtrekken en lustelozer worden. Ook kan het dan voorkomen dat ze minder gaan eten en drinken. Houd dit goed in de gaten. Het is voor een kat niet goed wanneer die te weinig eet.

Hoe lang duurt de rouw bij een kat?

Na verloop van tijd (een aantal weken) kun je gaan merken dat het beter gaat en wordt alles weer langzaam normaal.

Uiteraard is het een periode waarbij je extra alert moet zijn op de gezondheid van je kat. Bij twijfel kun je het best altijd even met je dierenarts overleggen.